تیروگلوبولین (Tg) در آزمایش خون

تیروگلوبولین (Thyroglobulin) پروتئینی است که توسط سلول‌های تیروئید تولید می‌شود و برای تشخیص و بررسی بیماری‌های تیروئید به‌ویژه سرطان تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مقاله به بررسی کامل تیروگلوبولین در آزمایش خون، میزان نرمال، بالا و پایین آن، به همراه تفسیر کامل این آزمایش بخصوص بعد از تیروئیدکتومی در پیگیری بیماران مبتلا به سرطان تیروئید می‌پردازد.

تیروگلوبولین در آزمایش خون چیست؟

تیروگلوبولین (tg) به‌عنوان یک پیش‌ساز هورمون‌های تیروئیدی T3 (تری‌یدوتیرونین) و T4 (تیروکسین) عمل می‌کند و در فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف بدن نقش دارد. اندازه‌گیری سطح تیروگلوبولین (thyroglobulin) در خون می‌تواند به تشخیص و پیگیری سرطان تیروئید کمک کند و به‌عنوان یک نشانگر از وضعیت تومور و باقی‌ماندن بافت تیروئیدی بدخیم بعد از برداشتن تیروئید (تیروئیدکتومی) می‌کند.

میزان نرمال تیروگلوبولین در آزمایش

در بیماران سالم، میزان نرمال تیروگلوبولین (tg) معمولاً کم و در حد نانوگرم در میلی‌لیتر (ng/mL) است. سطوح پایین تیروگلوبولین پس از درمان نشان‌دهنده این است که تومور تیروئید به‌طور مؤثری حذف شده است.

سطح نرمال تیروگلوبولین (tg) در آزمایش خون بر اساس مدت زمانی که از عمل جراحی تیروئیدکتومی گذشته است، به شرح زیر می‌باشد:

• میزان نرمال تیروگلوبولین تا ۱۱ ماه بعد از عمل: آقایان بین ۰٫۶ تا ۵٫۵ نانوگرم در میلی‌لیتر و خانم‌ها بین ۰٫۵ تا ۵٫۵ نانوگرم در میلی‌لیتر.
• میزان نرمال تیروگلوبولین یک تا ۱۱ سال بعد از عمل: آقایان بین ۰٫۶ تا ۵۰ نانوگرم در میلی‌لیتر و خانم‌ها بین ۰٫۶ تا ۵۲ نانوگرم در میلی‌لیتر.
• میزان نرمال تیروگلوبولین ۱۲ سال بعد از عمل: آقایان بین ۰٫۵ تا ۵۳ نانوگرم در میلی‌لیتر و خانم‌ها بین ۰٫۵ تا ۴۳ نانوگرم در میلی‌لیتر.

تیروگلوبولین بالا نشانه چیست؟

بالا بودن سطح تیروگلوبولین در آزمایش خون، مخصوصاً در افرادی که سابقه جراحی غده تیروئید دارند، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی عود تومور باشد. بنابراین این افزایش می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که درمان موفق نبوده است یا سرطان به نقاط دیگری از بدن گسترش یافته است. در این حالت، پزشک ممکن است آزمایش‌های اضافی یا تصویربرداری را درخواست کند تا علت افزایش تیروگلوبولین را مشخص کند.

همچنین در پرکاری تیروئيد (هیپرتیروئیدیسم) نیز ممکن است تا حدودی میزان تیروگلوبولین افزایش یابد. در این بیماران معمولاً‌ میزان TSH در آزمایش خون به شدت کاهش یافته و در عوض میزان T4 در آزمایش خون افزایش یافته است.

تیروگلوبولین پایین نشانه چیست؟

در حدود ۲۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان تیروئید، آنتی‌بادی‌های ضد تیروگلوبولین وجود دارد که می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد. این آنتی‌بادی‌ها می‌توانند باعث کاهش سطوح تیروگلوبولین قابل شناسایی شوند و نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد.

در کل، پایین بودن تیروگلوبولین (tg) در آزمایش خون اهمیت چندانی ندارد و صرفاً بالا بودن آن است که برای پزشکان اهمیت دارد.

تیروگلوبولین و بیماری‌های تیروئید

پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی)

در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید، سطوح تیروگلوبولین معمولاً بالا است. بنابراین این آزمایش می‌تواند به تشخیص و ارزیابی شدت بیماری کمک کند. هرچند که آزمایشات TSH، T4 و گاهی T3 برای تشخیص پرکاری تیروئيد کفایت می‌کنند و در بیشتر موارد نیازی به ارزیابی Thyroglobulin نیست.

کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی)

در برخی موارد، تیروگلوبولین می‌تواند به تشخیص هیپوتیروئیدیسم نیز کمک کند. در این حالت، سطوح تیروگلوبولین ممکن است پایین باشد. هرچند که آزمایشات TSH، T4 و گاهی T3 برای تشخیص کم‌کاری تیروئيد کفایت می‌کنند و معمولاً نیازی به آزمایش دیگری نیست.

سرطان تیروئید

مهم‌ترین کاربرد تیروگلوبولین در بیمارانی است که سرطان تیروئید داشته‌اند و اکنون تیروئید خود را جراحی کرده‌اند (تیروئيدکتومی). در این بیماران برای بررسی عود بیماری از این آزمایش استفاده می‌شود.

در مواردی که سطوح تیروگلوبولین پس از درمان کاهش نیابد یا افزایش یابد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی و تصویربرداری را برای بررسی دقیق‌تر انجام دهد.

عوارض و نکات مربوط به آزمایش

این آزمایش به‌طور کلی یک آزمایش ایمن و بدون خطر است. با این حال، در بعضی منابع، موارد زیر به عنوان عارضه ذکر شده‌اند:

• خونریزی یا کبودی: پس از انجام آزمایش ممکن است در محل نمونه‌گیری خون، خونریزی یا کبودی ایجاد شود. این عارضه معمولاً جزئی و موقتی است.
• عفونت: اگرچه خطر عفونت بسیار کم است، اما در موارد نادری ممکن است عفونت در محل نمونه‌گیری ایجاد شود.
• پاسخ به آنتی‌بادی‌ ضد تیروگلوبولین: وجود آنتی‌بادی‌ ضد تیروگلوبولین ممکن است باعث ایجاد نتایج کاذب در آزمایش شود. بنابراین توصیه می‌شود که در هر بار اندازه‌گیری تیروگلوبولین، آنتی‌بادی‌های ضد تیروگلوبولین نیز اندازه‌گیری شود.

جمع‌بندی

تیروگلوبولین (tg) یک نشانگر کلیدی در تشخیص و مدیریت بیماری‌های تیروئید به‌ویژه سرطان تیروئید است. اندازه‌گیری سطح تیروگلوبولین در خون می‌تواند به پزشکان در ارزیابی کارایی درمان، تشخیص عود بیماری و پیش‌بینی نرخ بقا کمک کند. همچنین، این‌ آزمایش می‌تواند در تشخیص و ارزیابی اختلالات تیروئیدی دیگر مانند پرکاری و یا کم‌کاری تیروئید مفید باشد.

پزشکان باید در تفسیر نتایج آزمایش تیروگلوبولین دقت کنند و عوامل مختلفی مانند وجود آنتی‌بادی ضد تیروگلوبولین را مدنظر قرار دهند. با استفاده از این آزمایش و دیگر ابزارهای تشخیصی، می‌توان بهترین تصمیمات درمانی را برای بیماران اتخاذ کرد و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشید.